در بهار سال ۹۸ که گنبد سایه انداز این اثر فرو ریخت، نخستین اقدام به منظور حفاظت اضطراری و جلوگیری از احتمال خسارت انسانی، حصارکشی بنا بود که به طول\xa0۱۳۰ متر انجام شد.
وی ادامه داد: از محل این اعتبار تاکنون اقداماتی از جمله\xa0آواربرداری،\xa0تخریب و جداسازی الحاقات،\xa0تخریب پایه های فرسوده،\xa0استحکام بخشی پایه های بیرونی بنا،\xa0مقاوم سازی پیِ اثر،\xa0خرید مصالح چوبی،\xa0ساخت قالب،\xa0تخلیه و حمل آوار به بیرون از محوطه انجام شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ملایر مردادماه سال جاری نیز با اشاره به انتظار یخدان میرفتاح برای تامین اعتبار افزود: نوسانات اقتصادی، نبود اعتبارات کافی و تخصیص اعتبار در قالب اوراق از دلایل اصلی تاخیر در مرمت این بنای تاریخی است.
ابراهیم جلیلی، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ملایر نیز مهرماه سال ۹۹ به خبرنگار ایسنا گفت:\xa0با توجه به شرایط بنا باید هر چه زودتر اعتبارات لازم برای\xa0ادامه روند بازسازی، طاق زدن و محوطه سازی آن تأمین شود.
اگرچه همان روزها گفته شد اعتباری از سوی مدیریت بحران استان برای بازسازی یخدان میرفتاح درنظر گرفته می شود اما این اعتبار به بنا تخصیص نیافت و به کُند بودن روند بازسازی آن دامن زد. از سوی دیگر اعتبارات استانی و ملی میراث فرهنگی به تنهایی کفاف مرمت و نگهداری آثار تاریخی را نمی دهد و این قضیه به چالشی جدی در این حوزه تبدیل شده که نیازمند چاره اندیشی است.\xa0
وی ادامه داد: یا دچار آسیب شدند، افزود: برای مرمت و بازسازی ۷۶۰ اثر تاریخی که همزمان با این بنا در کشور فرو ریختند اعتباری از محل اعتبارات مدیریت بحران، تخصیص یافت اما برای مرمت یخدان میرفتاح هیچ اعتباری از این محل تخصیص پیدا نکرد.
به گزارش ایسنا، یخچال سنتی «میرفتاح» از سه قسمت تشکیل شده که شامل یخدان با حدود شش\xa0متر در عمق زمین، یک چاه دفع آب به عمق پنج\xa0متر، ساقه یا پایه گنبد با حدود چهار\xa0متر از مصالح سنگ و خشت و آجر است و قسمتی که محل ذخیره یخ و تحت عنوان یخدان و ساقه بوده، این قسمت ها کاملاً سالم است.
وی مستندسازی از وضع موجود(فتوگرامتری) را نخستین اقدام انجام شده در بحث مرمت یخدان میرفتاح دانست و افزود: دومین اقدام آسیب شناسی و تهیه حصار با اعتباری افزون بر ۱۲۰ میلیون تومان از محل استانی تهیه شد و برای ادامه مرمت و بازسازی بنا منتظر اعتباری به مبلغ حدود ۲۸۵ میلیون تومان از محل ملی یا مدیریت بحران هستیم.
قسمت فرو ریخته بنا گنبدی است که برای جلوگیری از تابش مستقیم نور به یخ داخل یخدان روی آن زده شده و باعث تهویه و دیرتر آب شدن یخ ها می شده است همچنین یک دیوار سایه انداز کنار یخدان وجود داشته که بین ۴۰ یا ۵۰ سال قبل و پیش از ثبت ملی بنا از بین رفته و سه حوض داشته که آب قنات را در زمستان درون آنها\xa0می ریختند تا یخ بسته سپس داخل یخدان بریزند.
با وجود اینکه همان روزها مسئولان قول تسریع در بازسازی این بنای تاریخی را دادند، این وعده تاکنون عملی نشده و پس از گذشت سه سال همچنان عدم تخصیص اعتبار بزرگترین مشکل بازسازی بنا و روند کُند مرمت آن محسوب می شود. \xa0
جلیلی در آذرماه سال جاری نیز در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه بازسازی یخدان میرفتاح شامل سه بخش یخدان، ساقه و گنبد است، اظهار کرد: اجرای گنبد یخدان میرفتاح نیازمند تأمین اعتبارات ملی و استانی است.
وی درباره آخرین اقدامات انجام شده در بنا گفت: حصارکشی اطراف محوطه یخدان میرفتاح توسط سازمان میراث فرهنگی، تهیه مستندنگاری وضع موجود و ثبت داشته های اثر تاریخی، خرید یکسری مصالح برای بازسازی اثر، تهیه طرح آسیب شناسی، رفع خطر و ایجاد اتاق نگهبانی و حفاظت و انجام مکاتبات متعدد برای تأمین اعتبار از جمله اقدامات صورت گرفته به شمار می رود.
نویسنده: تیم تحریریه روحانی نژاد